چطور سرطان پروستات را تشخیص دهیم

سرطان پروستات سرطانی است که در پروستات مردان روی می دهد. این غده گردویی شکل و کوچک می باشد و مایع منی را که در تغذیه و انتقال اسپرم ها نقش دارد، تولید میکند.

سرطان پروستات یکی از شایع ترین انواع سرطان ها در مردان می باشد.این سرطان به آرامی رشد می کند و در ابتدا محدود به درون خود غده ی پروستات است ، محلی که امکان ایجاد خطرات جدی برای فرد ندارد. البته برخی از انواع سرطان های پروستات به آرامی رشد می کنند و ممکن است به اندک درمان پاسخ دهد یا حتی نیاز به درمان نداشته باشند،

چگونه سرطان پروستات را درمان کنیم

انتخاب روش درمان سرطان پروستات به چندین عامل بستگی دارد مثل؛ میزان سرعت رشد سرطان، میزان گسترش آن و وضعیت کلی سلامتی شما، و با درنظر گرفتن فواید و اثرات جانبی بالقوه ی هر کدام از روش های درمانی، بهترین گزینه درمانی برای شما انتخاب می شود

در ادامه با درمان سرطان پروستات همراه باشید. برای مردانی که سرطان پروستات در مرحله ی اول تشخیص داده شده است ، ممکن است نیاز به درمان فوری نداشته باشند.

چگونه عللایم سر طان بیضه را تشخیص دهیم

اگرچه سرطان بیضه مخصوص آقایان است ،اما خانم ها هم باید در باره آن بدانند چون ممکن است همسر یا پسر آنها در خطر باشند
تومور بیضه در مردان سنین 25 تا 34 سالگی. شایع‌ترین تومور است

یکی از بیماری‌هایی که همیشه، حتی شنیدن اسم آن هم خوشایند نیست، سرطان است.

بیماری بیرونی یا بیماری قاتل جنسی در مردان چیست

گاهی در اطراف خودمان مردانی را می بینیم که افسرده اند و وقتی از آنها شرح حال کاملی می گیریم، متوجه می شویم که مثلا در رابطه زناشویی با همسر خودشان دچار بی میلی شدید هستند.

آنها از اظهار این مشکل نزد پزشکان نیز پرهیز می کنند و تنها بعد از مشاوره های روان است که مشخص می شود برخی از این افراد به بیماری خاصی مبتلا هستند که رابطه زناشویی را برای آنها مشکل ساز و دردناک کرده است و علت آن هم شاید ضربه و آسیبی باشد که حین برقراری رابطه به آلت تناسلی شان وارد شده. نام این بیماری، پیرونی است.

بیماری پیرونی که به «سفتی پلاستیکی آلت» ترجمه شده است؛ نوعی اختلال در بافت فیبری آلت تناسلی مردان است که به علت رشد پلاک های لیفی در بخشی از بافت نرم آلت به وجود می آید و ۱ تا ۴ درصد مردان به این عارضه مبتلا می شوند.

با توجه به اینکه این بیماری باعث بروز عوارضی مانند ناتوانی در برقراری رابطه زناشویی، کجی یا کوتاه شدن آلت تناسلی، ناتوانی در به دست آوردن یا نگهداشتن نعوظ، بروز اضطراب و استرس در مورد فعالیت زناشویی و ظاهر آلت تناسلی و در نهایت به هم خوردن روابط عاطفی با همسر و مشکل در بچه دارشدن به دلیل ناتوانی در رابطه زناشویی می شود، در این پست به ۲۰ نکته مهم که باید در مورد بیماری پیرونی توجه داشته باشید اشاره می شود.

۱. بیماری پیرونی، بیماری خطرناکی است که اگر به موقع درمان نشود، باعث ناتوانی جنسی خواهد شد.

۲. شیوع این بیماری از دهه پنجم زندگی به بعد است ولی متاسفانه در ایران بیشتر بیماران مبتلا زیر ۵۰ سال هستند و در دهه سوم و چهارم زندگی دچار این عارضه می شوند. یکی از دلایلی که باعث می شود شیوع ابتلا به این بیماری در دهه سوم و چهارم زندگی باشد، تا کردن آلت تناسلی در حالت نعوظ برای از بین بردن نعوظ است که عده ای به این عمل «تقاندن» می گویند.

۳. علت اصلی بروز این بیماری هنوز ناشناخته است ولی بیشتر دانشمندان معتقدند وارد شدن ضربه به آلت تناسلی در حالت نعوظ باعث ایجاد آن می شود.

۴. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید از واردشدن هرگونه ضربه به آلت تناسلی جلوگیری کرد.

۵. حین برقراری رابطه زناشویی نیز باید از قرارگرفتن در موقعیت هایی که مرد را مستعد وارد شدن ضربه به آلت تناسلی می کند، اجتناب شود.

۶. اگر به هر دلیلی ضربه ای به آلت تناسلی وارد و باعث آسیب به آن شد، به خصوص اگر همراه با کبودی و خونمردگی بود، باید به پزشک متخصص مراجعه شود.

۷. احساس هر گونه سفتی در زیر پوست آلت تناسلی غیرطبیعی است و بلافاصله مساله را با پزشک در میان بگذارید.

۸. بیماری پیرونی دارای ۳ مرحله است؛

این بیماری در مرحله زودرس هنگام نعوظ است.

متاسفانه بیشتر مردان این نشانه را بی اهمیت تلقی می کنند یا در مواردی به دلیل خجالت به پزشک مراجعه نمی کنند درحالی که این مرحله بهترین زمان برای مراجعه به پزشک است و درمان دارویی در این مرحله تا حد زیادی موثر خواهد بود.

اگر در این مرحله بیمار به پزشک مراجعه نکند، کم کم بافت فیبری و پلاک ایجاد می شود و با گذشت زمان، کلسیم در بافت فیبری یا همان پلاک رسوب می کند که بیماری در این مرحله غیرقابل درمان خواهد بود. تشکیل این پلاک ها باعث کوچک شدن آلت تناسلی می شود.

۹. با تشخیص ندادن این بیماری در مراحل اولیه یا به موقع درمان نشدن آن، در بیشتر موارد سیر روند بیماری به تدریج پشرفت می کند و وارد مراحل بعدی (میانی و دیررس) می شود.

۱۰. در مرحله ای که پلاک تشکیل شده ولی هنوز کلسیم در آن رسوب نکرده است، در ۳۰ ۲۰ درصد موارد می توان با تجویز دارو پلاک را از بین برد و کجی آلت تناسلی را اصلاح کرد یا اینکه حداقل از پیشرفت آن به مرحله رسوب کلسیم جلوگیری شود.

۱۱. بهترین روش تشخیص پلاک و رسوب کلسیم در پلاک، سونوگرافی از آلت تناسلی است که باید به وسیله افراد خبره انجام شود.

۱۲. وجود بافت سفت در پوشش آلت تناسلی (پلاک) نشانه پیشرفت بیماری است. پلاک ها نقاطی کاملا سفت، مانند سکه هستند که به راحتی با دست قابل لمس اند. اندازه آنها از چند میلی متر تا چند سانتی متر می تواند متفاوت باشد. تعداد پلاک ها ممکن است به یک یا چند عدد محدود شود.

۱۳. در مرحله دیررس فقط حدود ۲۰ درصد بیماران قابل درمان هستند زیرا مرحله دیررس نیز به ۲ مرحله جداگانه «ابتدایی» و «نهایی» تقسیم می شود. در مرحله ابتدایی فقط پلاک تشکیل شده است و اگر کلسیم روی آن رسوب کند که در اصطلاح به آن «پلاک کلسیفیه» می گویند، بیماری وارد مرحله دیررس نهایی شده که تقریبا در این مرحله غیر قابل درمان است.

۱۴. یکی از علایم مهم ابتلا به بیماری پیرونی، کجی آلت تناسلی است. تشکیل پلاک در هر قسمتی از آلت تناسلی باعث انحراف آن می شود بنابراین اگر اخیرا دچار کجی آلت تناسلی شده اید، این مساله را جدی بگیرید.

۱۵. ابتلا به بیماری پیرونی به تدریج باعث بروز عوارض دیگری چون اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی در مردان به دلیل ایجاد نشت وریدی به وسیله پلاک خواهد شد. اختلال نعوظ ناشی از نشت وریدی بدترین نوع اختلال نعوظ است.

۱۶. کجی آلت تناسلی را می توان با جراحی اصلاح کرد ولی جراحی تاثیری در درمان بیماری پیرونی ندارد.
۱۷. در شرایطی که پیشرفت بیماری پیرونی باعث می شود کجی آلت تناسلی با شدت بیشتری تظاهر پیدا کند، نباید برای عمل جراحی عجله کرد.

۱۸. یکی دیگر از علل مهم این بیماری، شکستگی آلت تناسلی است که اگر فورا جراحی نشود بعدها محل شکستگی ترمیم و باعث ایجاد پلاک و ناتوانی جنسی می شود. بسیاری از بیماران مبتلا به شکستگی آلت تناسلی به دلیل خجالت به پزشک مراجعه نمی کنند و بعدها دچار عوارض جبران ناپذیری می شوند.

اگر مردی مشکوک به شکستگی آلت تناسلی است باید بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کند، اگر عمل جراحی خوب انجام شود، ۹۰ درصد این بیماران حالت طبیعی قبل از شکستگی را دوباره به دست می آورند.

۱۹. برای درمان بیماری پیرونی روش های زیادی پیشنهاد شده است که هیچ کدام آنها تاثیر قطعی در درمان ندارند. پزشک با توجه به شرایط بیمار و تجربه خود می تواند از مجموعه ای از داروهای اختصاصی برای درمان استفاده کند. در بسیاری از موارد در فواصل معین نوع دارو عوض می شود تا بهترین دارو برای بیمار انتخاب شود.

۲۰. برخی پزشکان معتقدند تزریق بعضی داروها در پلاک مانند داروهای مهارکننده کانال های کلسیمی از جمله «وراپامیل» باعث از بین رفتن پلاک می شود درحالی که شواهد کافی در این مورد وجود ندارد.

بیماری پروستات چیست وچگونه باید درمان شود

پروستات از جمله غددی است که فقط در بدن آقایان یافت می‌شود. این غده گردومانند، درست زیر مثانه و جلوی راست‌روده (بخش انتهایی روده بزرگ) قرار دارد و از بیرون بدن قابل‌مشاهده یا لمس نیست.

از آنجایی که شیوع بیماری‌های پروستات میان آقایان بسیار بالاست، در این بخش به علائم، راه‌های تشخیص و درمان 3 مورد از این بیماری‌ها می‌پردازیم.

1. پروستاتیت

پروستاتیت همان التهاب پروستات است که بیشتر در دوران جوانی دیده می‌شود. این اختلال عامل مراجعه 8 درصد از بیماران به متخصصان اورولوژی و 1 درصد از بیماران به مراکز بهداشتی- درمانی است، بنابراین به عنوان شایع‌ترین مشکل دستگاه ادراری در آقایان زیر 50 سال شناخته می‌شود. پروستاتیت انواع مختلفی دارد؛ از جمله پروستاتیت حاد عفونی، پروستاتیت مزمن عفونی و پروستاتیت مزمن غیرعفونی.

• پروستاتیت حاد عفونی: این بیماری به‌دلیل عفونت در پروستات به‌وجود می‌آید و بسیار جدی است. ورود میکروب‌های روده به پروستات از طریق مجرای ادراری از شایع‌ترین عوامل آن محسوب می‌شود. عفونت ادراری، داشتن سوند ادراری، ضعف سیستم ایمنی بدن، رابطه جنسی نامتعارف و عفونت‌های مقاربتی نیز از دیگر عوامل مستعدکننده این بیماری هستند. علائم پروستاتیت حاد عفونی معمولا شامل تکرر ادرار، احساس فوریت در ادرار کردن، تب و لرز، سوزش ادرار، بدن‌درد، تهوع و استفراغ، جریان ادرار ضعیف، انزال دردناک، درد در ناحیه تناسلی، کشاله ران، تحتانی شکم و تحتانی پشت و گاهی احتباس ادرار می‌شود.

 

این نوع پروستاتیت را می‌توان از طریق علائم بالینی، معاینه و بررسی‌های آزمایشگاهی و رادیولوژیک تشخیص داد. درمان آن هم طی 4 تا 6 هفته با کمک آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود، اما اگر بیماری شدید باشد، فرد باید برای دریافت آنتی‌بیوتیک تزریقی و سرم در بیمارستان بستری شود و بعد درمان را با آنتی‌بیوتیک خوراکی ادامه دهد.

• پروستاتیت مزمن عفونی: این نوع پروستاتیت بسیار شایع است اما شدت علائم آن کمتر از پروستاتیت حاد عفونی است. تقریبا 10 درصد از آقایان طی دوره‌ای در زندگی خود علائم آن، به‌خصوص عفونت‌های عود‌کننده ادراری را تجربه می‌کنند.

این بیماری همراه با تب نیست و بیشتر با سوزش ادرار، فوریت ادرار، تکرر ادرار، شب‌بیداری برای ادرار کردن، انزال دردناک، درد پشت و درد میاندوراه تظاهر پیدا می‌کند. همچنین اگر بیمار آزمایش ادرار بدهد، عفونت در آن مشخص خواهد شد. درمان پروستاتیت مزمن عفونی با استفاده از آنتی‌بیوتیک طی 4 تا 6 هفته انجام می‌شود. البته بعضی افراد باید برای مدت طولانی‌تری دارو دریافت کنند. آلفابلاکرها (داروهای شل‌کننده پروستات) نیز در بهبود علائم تاثیرگذارند.

• پروستاتیت مزمن غیرعفونی: شایع‌ترین نوع پروستاتیت، نشانگان درد لگنی مزمن یا پروستاتیت مزمن غیرعفونی است. بیماران مبتلا به این نشانگان نشانه‌های پروستاتیت مزمن را تجربه می‌کنند اما در آزمایش ادرار و ترشحات پروستات خود میکروب ندارند. از جمله عوامل آن می‌توان به مجموعه‌ای از علل هورمونی، التهابی، ایمونولوژیک و عصبی اشاره کرد. احتمال ابتلا تحت استرس و اضطراب شدید روانی نیز بیشتر می‌شود. برای درمان معمولا از داروهای شل‌کننده عضلات پروستات، داروهای ضدالتهابی و دیگر شل‌کننده‌های عضلانی استفاده می‌شود اما باید یادآور شد که درمان این نوع پروستاتیت دشوار است.

 

 

2. بزرگی خوش‌خیم پروستات

• علل و علایم: بزرگی خوش‌خیم پروستات از بیماری‌های شایع دستگاه تناسلی در آقایان با سنین بالاست. اندازه این غده به‌طور طبیعی در 2 دوره از زندگی بزرگ می‌شود. اولین بار در دوران بلوغ این اتفاق می‌افتد و طی آن پروستات 2 برابر می‌شود. دوره بعدی از حدود 25 سالگی آغاز می‌شود و تا پایان عمر ادامه دارد. درواقع، طی این دوره است که می‌گوییم پروستات به‌صورت خوش‌خیم بزرگ می‌شود. این افزایش اندازه تا قبل از 40 سالگی معمولا علامتی ایجاد نمی‌کند اما تقریبا نیمی ‌از افراد 51 تا 60 ساله و 90 درصد از مردان بالای 80 سال دچار علائم می‌شوند. علاوه بر سن، عواملی مانند سابقه فامیلی، چاقی، بیماری قلبی، دیابت و نداشتن فعالیت بدنی نیز بر ایجاد این بیماری نقش دارند.

 

بزرگی خوش‌خیم پروستات باعث فشار آمدن به مجرای ادرار و تنگ شدن آن می‌شود، بنابراین به دنبال آن علائمی مانند تکرر ادرار، تاخیر در شروع جریان ادرار، جریان ادرار ضعیف، زور زدن هنگام ادرار، نیاز به ادرار کردن در زمان خواب، درد حین ادرار، قطع و وصل شدن ادرار و درد هنگام انزال بروز پیدا می‌کند. البته در بعضی موارد تا زمانی که احتباس ادرار اتفاق نیفتد، فرد متوجه بیماری خود نمی‌شود.

• راه تشخیص: این بیماری را می‌توان با گرفتن شرح حال، معاینه بالینی و رادیولوژی تشخیص داد. تست‌های آزمایشگاهی و سیستوسکوپی (مشاهده مجرا، پروستات و مثانه با کمک لوله باریک مجهز به دوربین) نیز برای رد علل دیگر و انتخاب نوع جراحی به کار می‌روند. اگر بزرگی خوش‌خیم پروستات تحت درمان قرار نگیرد باعث عوارضی مانند نارسایی کلیه‌ها (به علت برگشت ادرار از مثانه به حالب‌ها)، سنگ مثانه، عفونت ادراری و خونریزی ادراری خواهد شد. درواقع، انسداد ادراری حاصل از بزرگی پروستات باعث می‌شود مثانه برای بیرون دادن ادرار تحت فشار قرار بگیرد، بنابراین پس از مدتی مثانه نیز دچار اختلال می‌شود.

• راه درمان: بزرگی خوش‌خیم پروستات در بعضی موارد به درمان نیاز ندارد و فقط باید تحت نظر باشد. در صورت نیاز به درمان ابتدا از دارو استفاده می‌شود اما برای بازگرداندن پروستات به اندازه اولیه خود هیچ داروی قطعی‌ای وجود ندارد، بلکه داروها بیشتر باعث بهبود علائم و جریان ادرار می‌شوند. از جمله این داروها می‌توان به آلفابلاکرها (شل‌کننده‌های عضلات صاف پروستات) و مهارکننده‌های گیرنده‌های هورمون مردانه اشاره کرد که گروه دوم 20 درصد از حجم پروستات را کم می‌کنند اما با قطع دارو، پروستات دوباره بزرگ می‌شود. اگر هم احساس ناراحتی فرد باوجود درمان دارویی ادامه پیدا کند و عوارض ایجاد شود، نیاز به جراحی مطرح خواهد شد. در این رابطه روش‌های مختلفی وجود دارد و انتخاب روش مناسب به شرایط بیمار وابسته است. اگر اندازه پروستات خیلی بزرگ باشد، جراحی باز انتخاب می‌شود. برای پروستات‌های کوچک‌تر نیز روش تراش اندوسکوپیک پروستات به کار می‌رود که از طریق مجرا و بدون شکاف جراحی انجام می‌شود. روش‌های دیگر از جمله روش لیزری نیز تاکنون نتوانسته‌اند جایگزین 2 روش بالا شوند.

3. سرطان پروستات

• علل و علایم: سرطان پروستات یکی دیگر از بیماری‌های شایع تناسلی در سنین بالا و دومین سرطان شایع سیستم ادراری-تناسلی میان آقایان در ایران شناخته شده است. طی این بیماری توموری بدخیم معمولا از قسمت خارجی غده پروستات شروع به رشد می‌کند و با گذشت زمان بزرگ‌تر می‌شود. سپس به‌تدریج به قسمت داخلی پروستات و بعد به سایر نقاط بدن انتشار پیدا می‌کند. علت بروز این سرطان مشخص نیست اما بعضی عوامل احتمال ابتلا به آن را بالا می‌برند؛ از جمله افزایش سن، سابقه خانوادگی و ژنتیک، نژاد آفریقایی، رژیم غذایی حاوی چربی بالا، مصرف کم میوه و سبزیجات و تماس با کادمیوم.

این سرطان ابتدا علامتی از خود نشان نمی‌دهد اما به‌تدریج با بزرگ شدن تومور، بر پیشابراه فشار وارد کرده و علائم ادراری ایجاد می‌کند. از جمله این نشانه‌ها می‌توان به تکرر ادرار، به‌خصوص شب‌ها، مشکل در دفع ادرار، درد یا سوزش حین ادرار، مشاهده خون در ادرار، جریان ادراری ضعیف (طوری که مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا مثانه تخلیه شود)، تاخیر در شروع ادرار و احساس نیاز فوری به دفع ادرار اشاره کرد. اگر هم سرطان به نواحی دیگر بدن گسترش پیدا کند، می‌تواند باعث علائمی‌ مانند استخوان‌درد شود زیرا شایع‌ترین محل برای گسترش آن، استخوان‌ها، به‌خصوص در ناحیه لگن و ستون مهره‌ها هستند.

• راه تشخیص: در مراحل اولیه سرطان پروستات تنها می‌توان از طریق معاینات منظم و دوره‌ای آن را تشخیص داد. یکی از این معاینات، لمس سطح پروستات با انگشت از طریق مقعد است. اندازه‌گیری آزمایشگاهی سطح PSA در خون (آنتی‌ژن اختصاصی پروستات) نیز می‌تواند به تشخیص سرطان کمک کند. اگر معاینه با انگشت نتیجه غیرطبیعی داشته باشد و در عین حال میزان PSA بالا باشد به احتمال 60 درصد فرد سرطان پروستات دارد. در این صورت باید آزمایش‌های تشخیصی بیشتری انجام شود؛ از جمله نمونه‌برداری سوزنی از پروستات. در این آزمایش، قسمت کوچکی از پروستات با سوزن مخصوصی برداشته می‌شود و زیر میکروسکوپ قرار می‌گیرد. اگر جواب نمونه‌برداری از لحاظ وجود سرطان مثبت باشد باید برای بررسی گسترش بیماری به دیگر نقاط بدن، آزمایش‌هایی مثل سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی انجام شود.

• راه درمان: سرطان موضعی پروستات را می‌توان از طریق جراحی و رادیوتراپی درمان کرد. در این روش جراحی کل غده پروستات، کیسه‌های منی و غدد لنفاوی ناحیه‌ای از بدن خارج می‌شوند.

با کمک رادیوتراپی نیز ناحیه درگیر تحت تابش اشعه قرار می‌گیرد. البته اگر بیمار مسن و در مراحل اولیه سرطان باشد، شاید هیچ درمانی برای او تجویز نشود و فقط تحت کنترل قرار بگیرد زیرا روند پیشرفت سرطان پروستات کند است. در بعضی موارد نیز فرد باید از هورمون‌درمانی به تنهایی یا همزمان با رادیوتراپی بهره گیرد.

چگونه علائم بیماری های مردانه و اورولوژی را تشخیص دهیم

صحبت کردن درباره بیماری‌های دستگاه تناسلی مردان و زنان در جامعه ما به‌علت حجب و حیای فرهنگی حاکم آسان نیست اما از طرفی نمی‌توان بیماری‌های مهم این ناحیه بدن را که هر‌گونه اختلال در آن تاثیر مهمی در کیفیت زندگی هر فرد می‌گذارد و حتی ممکن است به مرگ منتهی شود، نادیده بگیریم.

به همین علت برای آشنایی بیشتر با این بیماری‌ها به سراغ دکتر سید جلیل حسینی، استاد اورولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس انجمن اورولوژی ایران رفتیم.

 

آقای دکتر، مهم‌ترین بیماری‌های ناحیه تناسلی در مردان چیست؟

در رشته اورولوژی در سال‌های اخیر طبقه‌بندی جدیدی انجام شده که بیماری‌های این رشته را به 6 یا 7 رشته تخصصی تقسیم می‌کند و در کنگره‌های علمی نیز از همین تقسیم بندی تبعیت می‌شود.

براساس این تقسیم بندی بیماری‌های اورولوژی به چند دسته بیماری‌های کلیه و پیوند کلیه، اورولوژی زنان، اورولوژی اطفال، انکولوژی یا سرطان در اورولوژی، اندرولوژی (شامل بیماری‌های عقیمی و ناتوانی جنسی مردان) اندریولوژی (شامل روش‌های غیر تهاجمی از‌جمله برای دفع سنگ و اورولوژی ترمیمی (جراحی‌های ظریف و مشکل) دسته بندی می‌شود. بقیه بیماری‌ها شامل عفونت‌های دستگاه تناسلی و دفع ادرار نیز در گروه دیگری دسته بندی می‌شود که اورژانس‌های اورولوژی را هم در این دسته آخر قرار می‌دهند.

 

اگر از بیماری‌های انکولوژی یا سرطان‌های دستگاه تناسلی شروع کنیم، باید بگوییم که بیماری‌های خطرناک و مهمی در این دسته قرار دارند که عمدتاً بدون علامت هم هستند. یکی از این بیماری‌ها سرطان پروستات است که امروزه با معرفی تست PSA در سال‌های اخیر ما هم در کشور این بیماری را در مراحل اولیه تشخیص می‌دهیم، درحالی که قبلاً این طور نبود؛ مثلا  یک آقای مسن 50 یا 60 ساله به‌علت اینکه زمین خورده بود و دچار شکستگی کوچکی شده است به پزشک مراجعه می‌کرد و ما گراف می‌گرفتیم و متوجه سرطان پروستات می‌شدیم. آن موقع  معمولاً بیماری هنگامی تشخیص داده می‌شد که بسیار پیشرفت کرده بود و درمان آن سخت‌تر بود. اما امروزه با تست PSA می‌توانیم به موقع این بیماری را تشخیص دهیم و درمان کنیم.

شیوع این بیماری چقدر است؟

این بیماری در کشور ما شیوع کمی ندارد. در هر بخش اورولوژی که نگاه کنید همواره یک یا دو بیمار مبتلا به این عارضه که منتظر عمل جراحی هستند، بستری هستند. شاید این بیماری بین یک تا 5 درصد در بین مردان شیوع داشته باشد. البته آمار من دقیق نیست، در این مورد مرکز تحقیقات اورولوژی بیمارستان سینا تحقیقات دقیقی انجام داده که می‌تواند قابل استناد باشد.

علائم بیماری سرطان پروستات چیست؟

مهم‌ترین علامت این بیماری نامنظم شدن ادرار است. گاهی فرد مجبور است چندین بار هنگام شب برای ادرار از خواب بیدار شود و گاهی مجبور است به سرعت خود را به دستشویی برساند تا مثانه را تخلیه کند. علائم در همین حد است و خیلی زیاد نیست ولی یک بیماری خطرناک و سرطان نهفته است که در مراحل پیشرفته به جراحی‌های بزرگ و درمان‌های متعدد، سخت و خطیر نیاز دارد؛ بنابراین مهم‌ترین علامت این بیماری اختلال در ادرار است که به‌خصوص در بین مردان بالای 45 سال دیده می‌شود. این افراد حتماً باید با یک متخصص اورولوژیست مشورت کنند و ویزیت شوند.

و اگر به موقع مراجعه نکنند؟

در غیر این صورت، ممکن است در کوتاه‌ترین زمان ممکن، متاستاز بدهد، متاستاز استخوانی، ریوی و بیماری دست اندازی‌های مختلفی بکند و در فرصت کوتاهی فرد را از بین ببرد. سرطان دیگر که به‌خصوص در کشور ما شیوع بیشتری دارد، سرطان مثانه است. این بیماری از بافت خود مثانه به‌وجود می‌آید و گاهی از کلیه و حالب که محل عبور ادرار است به‌وجود می‌آید ولی عمدتاً در مثانه است.  این بیماری هم تقریباً بدون علامت است، تنها علامت آن پیدا شدن خون در ادرار است که در مراحل اولیه به وضوح دیده نمی‌شود و  گاهی به‌صورت یک تغییر رنگ جدی در ادرار مشاهده می‌شود.

مردان به‌خصوص مردانی که در معرض مواد خاصی هستند، مثلاً مردان سیگاری یا افرادی که مواد افیونی مصرف می‌کنند یا در صنایع مثلاً صنایع کشتی‌سازی‌، لاستیک‌سازی‌ یا حتی خشکشویی‌ها فعالیت می‌کنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند، همچنین کسانی که در خانواده شان سابقه سرطان مثانه هست نیز در معرض این بیماری قرار دارند.

هر چه تومور سرطان مثانه بزرگتر باشد، نفوذ بیشتری به دیواره مثانه می‌کند و خونریزی بیشتر می‌شود اما هنگامی که به وضوح خون در ادرار دیده شود، بیماری خیلی پیشرفت کرده است. بنابراین مردان در هر سنی که باشند اگر با تغییر رنگ ادرار مواجه شدند باید آن را جدی بگیرند چون ممکن است علامت سرطان مثانه باشد.  یک آزمایش ساده ادرار این مسئله را روشن می‌کند، البته وجود خون در ادرار صرفاً علامت سرطان مثانه نیست، ممکن است نشانه سنگ یا یک بیماری کلیوی نیز باشد که خطر جانی کمتری دارند. 

آنچه مهم است و می‌تواند به سلامت و عمر فرد آسیب جدی وارد کند، سرطان مثانه است که هیچ درد و علامت دیگری ندارد. شیوع این بیماری نسبت به سرطان پروستات خیلی بیشتر است. در همه بخش‌های اورولوژی و در همه مناطق کشور همواره تعدادی از این بیماران بستری هستند. شاید حدود 10 درصد بیماران اورولوژی کشور این دسته از بیماران باشند. بیشتر این بیماران هم افراد سیگاری و افرادی هستند که در صنایع  با مواد شیمیایی سر و کار دارند.

پس شیوع این بیماری در استان‌هایی که صنعتی‌ترند، بیشتر است؟

قطعاً، همین طور است اما اعلام آمار دقیق آن نیازمند مطالعات کشوری است که فعلاً اطلاعات آن را در اختیار نداریم، ممکن است وزارت بهداشت چنین آماری داشته باشد. سومین سرطان ناحیه تناسلی سرطان بیضه است. این بیماری شیوع زیادی ندارد و به ندرت دیده می‌شود ولی بیماری خطیری است که یک راه تشخیص ساده دارد. درست مثل آنچه برای تشخیص زودرس سرطان سینه به خانم‌ها توصیه می‌کنند که سینه‌هایشان را خودشان به‌طورمرتب معاینه کنند، به آقایان هم توصیه می‌شود، خودشان بیضه‌هایشان را معاینه کنند و اگر هر تغییر و نامنظمی را در بیضه‌شان دیدند، فوری به پزشک مراجعه کنند.

این بیماری گاهی به‌صورت جمع شدن آب دور بیضه دیده می‌شود اما این نامنظمی الزاماً نشانه سرطان بیضه نیست و ممکن است یک التهاب ساده باشد ولی حتماً باید به پزشک اورولوژیست مراجعه شود. چون اگر سرطان بیضه باشد بسیار خطرناک و تهاجمی است و بلافاصله به داخل شکم دست‌اندازی می‌کند، در آن صورت باید جراحی‌های خیلی سنگینی برای درمان آن انجام داد. اما اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، خیلی راحت درمان می‌شود.

اورژانس‌های اورولوژی چیست؟

اورژانس تعریف مشخصی دارد؛ یعنی عارضه‌ای که باید به فوریت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به آن رسیدگی شود اما متأسفانه اکثریت مردم از موارد اورژانسی خبر ندارند و نمی‌دانند چه بیماری‌هایی اورژانسی است؛ البته گاهی که با یک بیماری مانند سنگ کلیه مواجه می‌شوند چون درد زیادی دارد و بیماری پر سر و صدایی است، (درد سنگ کلیه مثل درد زایمان است) به همین خاطر فرد بلافاصله به پزشک و اورژانس مراجعه می‌کند. ولی اورژانسی که من می‌خواهم به آن اشاره کنم، چیز دیگری است که درمان آن کاملاً وابسته به زمان است، زمان طلایی یا GOLDEN TIME دارد و اگر بعد از زمان طلایی مراجعه شود، متأسفانه هیچ کاری برای آن نمی‌توان انجام داد.

از لحاظ فرهنگی برای ما مشکل است که خیلی راحت این بیماری‌ها را در رسانه‌ها مطرح کنیم اما از طرفی تعهد پزشکی ما ایجاب می‌کند با کلماتی که مطابق فرهنگ و شئون جامعه ما باشد، این مسائل را مطرح کنیم. 2اورژانس مهم در اورولوژی داریم. ببینید، بیضه ناحیه‌ای از بدن مردان است که برای تولید‌مثل، نطفه تولید می‌کند که برای پدر شدن یک مرد هنگامی که با نطفه همسرش به اشتراک گذاشته می‌شود منجر به تولید مثل می‌شود؛ بنابراین باید سالم باشد و بتواند اسپرم یا نطفه مردانه تولید کند.

در دوران بلوغ مردان ممکن است بیضه دور طنابی که عروق بیضه را تامین می‌کند، بپیچد و یک حالت گردش پیدا کند، این هیچ ربطی به حالت فرد یا شکل خوابیدن ندارد. خودبه‌خود اتفاق می‌افتد و «تورسیون» بیضه نام دارد، اگر چنین حالتی اتفاق بیفتد فرد باید حداکثر ظرف 6 ساعت به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کند تا با یک جراحی ساده، بیضه را سر جایش برگرداند. در غیر این صورت بعد از گذشت 6 ساعت بیضه دچار خون مردگی می‌شود و می‌میرد که دیگر هیچ کاری برای درمان آن نمی‌توان انجام داد.

علامت این بیماری چیست؟

علامت آن درد شدید در ناحیه بیضه است که به‌صورت ناگهانی به‌وجود می‌آید، ممکن است بیضه دچار بادکردگی هم بشود. اگرچنین علائمی دیده شد، فرد باید به سرعت ظرف 2 یا 3 ساعت خود را به یک متخصص اورولوژی برساند، حتی فرصت برای مراجعه به پزشک عمومی هم نیست و نیابد وقت را تلف کرد. درد شدید بیضه البته ممکن است به‌علت ضربه خوردن حین بازی فوتبال یا عفونت باشد. اگر عفونت باشد به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می‌شود ولی تورسیون یا گردش بیضه خطرناک است و حتماً باید در زمان طلایی 6 ساعته، در هر ساعت از شبانه‌روز که باشد بلافاصله درمان شود.

علتش چیست؟

علتش به آناتومیک بیضه مربوط است. ممکن است به‌صورت مادرزادی یک طرف بیضه سنگین‌تر یا سبک‌تر باشد و کمتر از یک درصد پسران 10تا 20 ساله ممکن است با این عارضه مواجه شوند.

عقیم می‌شوند؟

یک بیضه از بین می‌رود و باید از بدن خارج شود ولی ممکن است به‌علت تغییراتی که در بدن ایجاد می‌کند،

سیستم ایمنی بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد. در این صورت ممکن است از طریق خون و عکس‌العمل بدن، به بیضه طرف مقابل هم آسیب وارد شود در غیر این صورت ممکن است فرد برای بچه دار شدن دچار مشکل شود یا حتی عقیم شود. کمتر از نیم درصد مردان ممکن است به این عارضه مبتلا شوند.

بیماری اورژانسی دیگری که آن هم بسیار مهم است و اگر در زمان طلایی مراجعه نشود ممکن است  منجر به ناتوانی جنسی دائمی فرد بشود به‌نحوی که مرد قدرت زناشویی خود را برای همیشه از دست بدهد، «پریاپیسم» است. به‌طور طبیعی مردان در زمان‌های مشخصی که صلاح می‌دانند، زناشویی می‌کنند. مدت زناشویی در افراد مختلف متفاوت است اما به‌طور کلی بعد از ارتباط جنسی آلت تناسلی مرد به حالت طبیعی قبل از این حالت برمی‌گردد اما اگر حالت نعوظ بیش از یک ساعت طول بکشد، شروع زنگ خطر است و اگر این اتفاق افتاد فرد باید حداکثر ظرف 6 ساعت به پزشک مراجعه کند.

اگر بعد از این مدت وضعیت به حالت طبیعی برنگردد منجر به ناتوانی جنسی تا آخر عمر می‌شود و هیچ درمانی نیز نخواهد داشت. متأسفانه کمتر از یک درصد مردان از این مسئله مهم اطلاع دارند؛ به همین علت این بیماران معمولاً بعد از 24 ساعت به پزشک مراجعه می‌کنند که دیگر دیر است و کاری نمی‌توان انجام داد. علت آن هم به جز ناآگاهی از اهمیت این مسئله مقداری هم به خاطر خجالت فرهنگی است. به همین خاطر سعی می‌کنند به اتفاق خانواده، خودشان مشکل را حل کنند که امکان ندارد و فقط یک متخصص می‌تواند مشکل را حل کند.

علت این عارضه چیست؟

علت آن ممکن است مصرف داروهای اعصاب و روان باشد. علل دیگری هم دارد، بعضی بیماری‌های خونی ممکن است عامل بروز این بیماری باشد. افرادی که مبتلا به بیماری گلبول‌های قرمز هستند، مستعد آن هستند. اما گاهی هم بدون هیچ علتی به‌صورت خودبه‌خودی اتفاق می‌افتد. مصرف کم یا زیاد مایعات هم ممکن است این حالت را ایجاد کند.

بیماری‌های عفونی دستگاه تناسلی چه مواردی هستند؟

بیماری‌های عفونی دستگاه تناسلی انواع مختلفی دارند، عامل این بیماری‌ها ممکن است میکروب‌های عمومی باشند یا میکروب‌ها و ویروس‌هایی که از طریق ارتباط جنسی منتقل می‌شوند. انواع قدیمی این بیماری‌ها سفلیس و سوزاک هستند اما امروزه بیماری‌های دیگری مانند ایدز و آنتی‌ژن‌هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند نیز مطرح هستند.

در خانم‌ها عفونت مثانه هم بیماری مهم و شایعی است که مجبورند تند‌تند مثانه را تخلیه کنند، چون سیستم خروجی مثانه و ناحیه تناسلی در زنان به هم نزدیک است احتمال عفونت در آنها زیادتر است؛ به همین علت یک تا2بار عفونت مثانه در زنان را طی یکسال طبیعی می‌دانیم و آن را جدی نمی‌گیریم ولی اگر عفونت مثانه در آقایان باشد حتماً باید به‌صورت جدی بررسی‌های لازم انجام شود. عفونت دیگر، عفونت بیضه است که در پسر‌بچه‌ها ممکن است اتفاق بیفتد که  ممکن است مادرزادی باشد یا به‌صورت خودبه‌خود اتفاق بیفتد.