-
علائم و نشانههای بیماری شقاق یا فیشر مقعد چیست
- درد ناحیهی مقعد: به دلیل درگیری بخش انتهایی کانال مقعد که دارای حسگر و گیرندههای فراوان درد است، طبیعی است که فرد به دلیل آسیب و از هم گسیختگی پوشش داخلی مقعد دچار احساس درد و ناراحتی شود؛

- درد حین و مدتی پس از دفع مدفوع: به دلیل اصطحکاک ایجاد شده بین مدفوع و ناحیهی ترک خورده و آسیب دیدهی خروجی مقعد هنگام عبور آن به خصوص در صورتی که مدفوع خشک و سفت باشد، فرد دچار یک درد مضاعفی خواهد شد که تا مدتی، از چند دقیقه تا چند ساعت پس از اجابت مزاج نیز از آن رنج خواهد برد؛
- خونریزی مقعد: ترک ایجاد شده در پوشش مخاطی دیواره مقعد میتوانند آن قدر عمقی شود که خود را به هر یک از مویرگهای این ناحیه برساند و منجر به خونریزی شود. به سبب انتهایی بودن منشأ خونریزی ایجاد شده در راست روده، رنگ آن به صورت قرمز روشن رویت خواهد شد زیرا محل خونریزی به خروجی دستگاه گوارش فاصلهی زیادی نداشته و قبل از اینکه خون شروع به تیرگی و انعقاد کند فرد متوجه آن خواهد شد؛
- خون بر روی سطح مدفوع: احتمال خونریزی ناحیهی شقاق یا فیشر هنگام عبور مدفوع از روی آن بیشتر است پس طبیعی است که فرد خون را به صورت جداگانه نه مخلوط بر سطح مدفوع خود در سرویس بهداشتی ببیند؛
- خونآلود شدن دستمال توالت: پس از اجابت مزاج فرد هنوز میتواند اثرات خونریزی شقاق یا فیشر مقعد خود را بر روی دستمال توالت مصرفی خود ببیند زیرا در صورت تحریک شقاق یا فیشر خونریزی ادامه دارد؛
- ایجاد یک زایدهی کوچک یا نشانه بر روی پوست نزدیک شقاق یا فیشر مقعد: شقاق یا فیشر مقعدی که مزمن شده و مدتها از ایجاد آن میگذرد میتواند به صورت یک نشانهی زایدهای بر سطح پوست نزدیک شقاق یا فیشر خود را نشان دهد؛
- سوزش و خارش در مقعد و اطراف آن: ممکن است از برخورد ترشحات طبیعی مقعد یا مدفوع با شقاق یا فیشر مقعدی فرد دچار احساس سوزش یا خارش درون مقعد خود شود؛
- ترک قابل مشاهده در اطراف مقعد: در صورت مزمن شدن شقاق یا فیشر مقعدی ناحیهی از همگسیخته تا سطح پوست خروجی مقعد ادامه پیدا میکند به گونهای که فرد میتواند پارگی و ترک را در اطراف مقعد خود نیز رویت کند.
در صورتی که فرد به نشانههای ایجاد شده بیتوجهی نشان دهد و برای درمان شقاق یا فیشر مقعد اقدامی نکند، بیماری شقاق یا فیشر مقعد مهلکتر شده و با عفونت باعث بروز نشانههای بدتری در فرد خواهد شد که شامل:
- افزایش درد: دردی که فرد تا قبل از عفونی شدن شقاق یا فیشر خود در مقعد احساس میکرد با شدتی دو چندان و مداوم فرد را آزار میدهد به صورتی که ممکن است خواب را از چشمان او بگیرد؛
- سرخی مقعد: التهاب حاصل از عفونت ترک موجود درون مقعد به صورت سرخی و قرمزی بافتهای اطراف و اطراف مقعد ظاهر میشود؛
- تراوش از شکاف: به دلیل عفونت شقاق یا فیشر، ترشحات چرکی از ناحیهی ترک ایجاد شده در مخاط یا پوست اطراف مقعد خارج میشود؛
- تب: در پاسخ به عفونت ناحیهی شقاق یا فیشر دمای بدن فرد بالا رفته، سیستم ایمنی فرد مختل شده و دچار تب میشود.
علایم و نشانهها همانند قطعات یک پازل با هم میتوانند راهنمای خوبی برای تشخیص بیماری شقاق یا فیشر مقعدی و شدت آن باشند.
معاینه و تشخیص بیماری شقاق یا فیشر مقعد
وقتی فرد از درد و خونریزی ناحیهی مقعد خود به سطوح میآید به پزشک متخصص برای پیدا کردن علت و درمان آن مراجعه خواهد کرد. پزشک با دقت به نشانههای علامتی که بیمار از آنها ابراز شکایت میکند و سپس با مشاهدهی دقیق ناحیهی مقعد همراه با کشیدن طرفین خروجی مقعد به آرامی در اغلب موارد ترک ایجاد شده را میبیند و تشخیص قطعی بیماری فیشر در فرد میرسد. معمولاً فرد به دلیل درد فراوان اجازهی معاینهی انگشتی را به پزشک نمیدهد. محل ایجاد فیشر بیشتر در مکانهایی که رایج نیست میتواند پزشک را به بررسی سایر بیماریهای زمینهای احتمالی در فرد مشکوک کند که در این صورت پزشک در تشخیص خود بسنده نمیکند و برای کشف علت اصلی روشهای دیگر معاینه را امتحان میکند. همچنین گاهی اوقات برای تشخیص و افتراق بیماری فیشر از سایر بیماریهای مقعدی از جمله بواسیر نیاز به معاینات کمکی دارد که شامل:
- آنوسکوپی مقعد: بررسی مقعد و راست روده با یک لولهی باریک و کوتاه که مشاهدهی واضحتر تمام نقاط کمک میکند؛
- سیگموئیدوسکوپی: بررسی قسمت پایین رودهی بزرگ با استفاده از یک لوله باریک انعطافپذیر همراه با دوربین در صورت شک به سایر بیماریهای دستگاه گوارش به خصوص سرطان روده بزرگ از آن استفاده خواهد شد؛
- بیوپسی مقعد: در صورت شک به تغییر غیر طبیعی سلولهای مخاط داخل روده، قسمت کوچکی از بافت مقعدی به منظور بررسی میکروسکوپی برداشته میشود؛
- کولونوسکوپی: معاینه کل قسمتهای روده بزرگ با استفاده از لولهی باریک منعطف دارای دوربین در افرادی که نشانههای دیگری مبنی بر سرطان روده دارند.
در پایان معاینه پزشک بر اساس نشانههای بالینی و آنچه طی بررسی و آزمایشهای تشخیصی به دست آورده است درمان را برای فرد آغاز میکند. تشخیص صحیح همیشه درمان نتیجهبخش خواهد داشت. البته رعایت توصیههای رفتاری و تغذیهای نیز در بهبود فرد بیتأثیر نخواهد بود.